ΦΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΖΩΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ – Παρουσίαση ppt

Παρουσίαση: Ελένη Μαυρακάκη, Βιολόγος

ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ

Το κύτταρο είναι αυτό, που ονομάζουμε, «η μονάδα της ζωής». Με τη φράση αυτή εννοούμε, ότι το κύτταρο είναι η μικρότερη δυνατή δομή, στην οποία μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα χαρακτηριστικά ζώντος οργανισμού.

Υπάρχουν μικροοργανισμοί, οι οποίοι αποτελούνται από μόνον ένα κύτταρο και ονομάζονται μονοκύτταροι, ενώ άλλοι οργανισμοί αποτελούνται από πλήθος κυττάρων και ονομάζονται πολυκύτταροι.

Ο άνθρωπος, ανήκει στους πολυκύτταρους οργανισμούς. Υπολογίζεται, πως το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από τρισεκατομμύρια κύτταρα. Τα κύτταρα είναι τα δομικά στοιχεία του σώματος και παράγουν ενέργεια από την τροφή, ενώ εκπληρώνουν και όλες τις σωματικές λειτουργίες.

Τα κύτταρα του ανθρώπου προέρχονται από το ίδιο αρχικό κύτταρο, αλλά σταδιακά αυτά διαφοροποιούνται ως προς τη μορφή και κατ’ επέκτασιν και τη λειτουργία τους, χάρη στην οποία διεκπεραιώνουν και διαφορετικές λειτουργίες, απαραίτητες για να διατηρηθεί το σώμα μας στη ζωή.

Δομή και Οργανίδια

Παρακάτω έχουμε μία σχηματική απεικόνιση ενός κυττάρου, στο οποίο διακρίνουμε και τις βασικές δομές του:

•  Κυτταρική μεμβράνη, είναι το «κάλυμμα» του κυττάρου, που το διαχωρίζει από το περιβάλλον. Η μεμβράνη αυτή επιτρέπει

την ελεγχόμενη είσοδο ουσιών στο κύτταρο, καθώς και την έξοδο ουσιών από αυτό προς το περιβάλλον.

• Πυρήνας, είναι το «κέντρο ελέγχου» του κυττάρου, αφού από εδώ «ξεκινάνε οι διάφορες εντολές», που υπαγορεύουν την αύξηση, την ωρίμανση, τη διαίρεση. Ο πυρήνας περιβάλλεται με τη σειρά του από μία μεμβράνη, που ονομάζεται πυρηνική μεμβρά

νη ή πυρηνικός φάκελος και περιέχει το γενετικό υλικό του κυττάρου, δηλαδή το DNA

• Κυτταρόπλασμα, είναι ένα είδος σχετικά παχύρευστου υγρού, εντός του οποίου εντοπίζονται διάφορα οργανίδια. Κάθε οργανίδιο έχει και μία εξειδικευμένη λειτουργία, ώστε να διατηρείται το κύτταρο στη ζωή.

• Ενδοπλασματικό δίκτυο (ΕΔ), είναι ένα δίκτυο από αγωγούς, οι οποίοι διατρέχουν το κυτταρόπλασμα.

Η μεμβράνη του ενδοπλασματικού δικτύου βρίσκεται σε συνέχεια του εξωτερικού φύλλου της πυρηνικής μεμβράνης. Διακρίνουμε δύο είδη ενδοπλασματικού δικτύου, ανάλογα με τη μορφή τους: το αδρό και το λείο. Στο αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο εντοπίζονται μικρότερα οργανίδια, που ονομάζονται ριβοσώματα, τα οποία είναι απόντα από το λείο ενδοπλασματικό δίκτυο.

•  Λυσοσώματα, είναι μικρά οργανίδια, που έχουν σφαιρικό σχήμα που περιέχουν ουσίες, που είναι απαραίτητες για την καταστροφή ενδεχόμενων «εισβολέων», όπως είναι τα βακτήρια, ενώ αποτελούν και το «κέντρο ανακύκλωσης» του κυττάρου, αφού καταστρέφουν «παλαιά» και μη λειτουργικά οργανίδια του κυττάρου, ενώ το απαλλάσσουν και από τις τοξίνες. Φαίνεται, πως τα σωματίδια αυτά συμμετέχουν και στην καταστροφή του ίδιου του κυττάρου μετά τον κυτταρικό θάνατο.

•  Μιτοχόνδρια, είναι η έδρα παραγωγής της ενέργειας, που είναι απαραίτητη για τη διατήρηση του κυττάρου στη ζωή, αλλά και για την επιτέλεση των λειτουργιών του. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος δεν έχουν μιτοχόνδρια.

•    Ριβοσώματα, είναι μικρά οργανίδια, τα οποία είτε εντοπίζονται εντός του αδρού ενδοπλασματικού δικτύου, ενώ μπορεί να είναι και ελεύθερα εντός του κυτταροπλάσματος. Πρόκειται για τους εκτελεστές των εντολών του κέντρου ελέγχου του κυττάρου, που είναι ο πυρήνας. Από τον πυρήνα, όπου εντοπίζεται και το γενετικό υλικό του κυττάρου, αποστέλλεται στα ριβοσώματα η γενετική εντολή και τότε τα ριβοσώματα με βάση τη γενετική αυτή εντολή προχωρούν στη σύνθεση της πρωτεΐνης μέσω της οποίας θα εκτελεστεί η επιταγή του πυρήνα.