Η αρχή γίνεται αρκετά  χρόνια πριν,  τον Νοέμβριο του 1986  από το (τότε) 4ο Λύκειο Χανίων, σαν αποτέλεσμα πρωτοβουλίας του παραρτήματος της ΕΕΦ και του τότε σχολικού Συμβούλου.

Το «Εργαστήριο Φυσικής – Χημείας», αρχικά λειτουργεί ως κοινός τόπος, όπου συναντιούνται συνάδελφοι αλλά και μαθητές, εκτός σχολικού ωραρίου και  πειραματίζονται, συζητούν, λύνουν απορίες , διαγωνίζονται και προσεγγίζουν τις φυσικές επιστήμες πιο … «φυσικά».

Στα επόμενα χρόνια το εργαστήριο διευρύνεται, οργανώνεται και αποκτάει επίσημη υπόσταση, καθώς αποσπάται σε αυτό μόνιμος εκπαιδευτικός ΠΕ04. Το επισκέπτονται συχνά μαθητές σχολείων του νομού που παρακολουθούν αλλά και εκτελούν πειράματα, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την εργαστηριακή διδασκαλία σε σχολικές μονάδες με δανεισμούς  ή επιδιορθώσεις οργάνων, σημειώσεις,  προτάσεις μαθήματος.  Διοργανώνονται  ανοικτές εκδηλώσεις  και πειραματικοί διαγωνισμοί, εκδίδονται πειραματικά εγχειρίδια. Ταυτόχρονα αναπτύσσεται επικοινωνία με συναδέλφους εκτός νομού με τους οποίους ανταλλάσσονται απόψεις και εμπειρίες.

Το 1996, με βάση την εμπειρία των επιμέρους Εργαστηρίων (Χανιά,  Λάρισα…),  ιδρύεται με υπουργική απόφαση (Υ.Α. Γ2/1111/22.2.96) ο θεσμός των Εργαστηριακών Κέντρων Φυσικών Επιστημών  σε πανελλήνια κλίμακα και το Εργαστήριο μετονομάζεται σε «ΕΚΦΕ Χανίων».

Το 1998, “μετακομίζει” σε μεγαλύτερο χώρο, στο σχολικό συγκρότημα του Λυκείου Ακρωτηρίου Χανίων.  Παράλληλα με τις υπόλοιπες δραστηριότητες, συμμετέχει στην σύμπραξη «Οδυσσέας» του ΕΠΕΑΕΚ, για την ανάπτυξη μοντέλων  πειραματικής φυσικής.

Το 2004 αποκτάει και …όνομα: ΕΚΦΕ ΧΑΝΙΩΝ «Κ.Μ. Κούμας»,  προς τιμήν του πρωτοπόρου Λαρισαίου, πειραματιστή δασκάλου.

Η δράση του συνεχίζεται με διοργάνωση εκδηλώσεων στον χώρο του (ομιλίες – συζητήσεις, πειραματικές επιδείξεις) αλλά και εκδηλώσεις για το ευρύ κοινό ( «Έτος φυσικής 2005», «Απο τι είμαστε φτιαγμένοι, 2008» «Η ζωή μετά το DNA, 2011», κ.α., ), εργαστηριακή υποστήριξη σε σχολεία, επιμορφωτικές συναντήσεις συναδέλφων  και συμμετοχή στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (ΠΕΚ), δημιουργία ιστοσελίδας. Συμμετέχει στην διοργάνωση μαθητικών διαγωνισμών και ημερίδων ( EUSO, Masterclasses) καθώς και σε συνέδρια (φυσικής, σύγχρονων τεχνολογιών, πληροφορικής).

Σήμερα, το ΕΚΦΕ Χανίων είναι εξοπλισμένο με όργανα και πειραματικές συσκευές, αλλά και συσκευές παρουσιάσεων (προβολέα, υπολογιστές, διαδραστικό πίνακα  κ.λ.π.). Παράλληλα με την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, έχει επεκτείνει την δραστηριότητα του στην πρωτοβάθμια και την προσχολική εκπαίδευση καθώς και στην εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Φιλοξενεί σε εβδομαδιαία βάση μαθητές από σχολεία του νομού, για εργαστηριακά μαθήματα φυσικών επιστημών,  αλλά και εκπαιδευτικούς για επιμορφωτικές συναντήσεις πάνω στις σύγχρονες εκπαιδευτικές τάσεις (λογισμικό, μέθοδοι διδασκαλίας, εργαστήριο στην τάξη…).

*Πηγή: “ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ Ε.Κ.Φ.Ε ΧΑΝΙΩΝ, Μια πρωτοποριακή πράξη των φυσικών της πόλης μας” Δ.Μαρκογιαννάκη, Λάρισα 2006)